Một đội hình tối ưu là đội hình có thể chuyển từ phòng ngự sang tấn công một cách nhanh nhất và hợp lý nhất. Cách sắp xếp đội hình thi đấu bóng chuyền phổ biến cho người mới chơi là đội hình 4-2 hoặc 6-2.

Đây là hai đội hình nhằm tập luyện những kỹ năng chơi bóng cơ bản cho người mới chơi hoặc thi đấu ở mức độ vừa phải. Trong thi đấu đỉnh cao người ta thường sắp xếp đội hình 5-1 để đảm bảo các yếu tố thuận lợi nhất cho vận hành một đội bóng.

Sử dụng đội hình 5-1 chỉ có một vị trí làm nhiệm vụ chuyền 2 duy nhất ngay cả khi đội quay vòng đội hình. Chính vì bớt đi 1 vị trí chuyền 2 nên đội bóng sẽ có 3 tay đập ở hàng trên chỉ khi chuyền 2 ở hàng dưới.

Sử dụng 1 chuyền 2 ở hàng trên nên trong đội hình có tới 5 tay đập để sẵn sàng tấn công tại mọi vị trí trên sân. Đây là ưu thế vì có thể có tới 5 tay đập. Cách sắp xếp này khiến đội sẵn sàng chuyển sang tư thế phòng thủ một cách dễ dàng khi đối phương tấn công.

Người đứng đối diện với chuyền 2 trong vòng quay 5-1 được gọi là đối chuyền (opposite hitter). Cầu thủ chơi ở vị trí đối chuyền không đỡ bước 1. Vị trí của họ đứng sau đồng đội khi đối phương phát bóng. Đối chuyền có thể được sử dụng như là phương án tấn công thứ 3 khi chuyền 2 đang ở hàng trên.

Chính vì thế nên vị trí này thường được gọi là phụ công. Đây là phương án thường được sử dụng để tăng sức tấn công trong các đội hình hiện đại. Bình thường đối chuyền là người có nhiều kĩ năng tấn công nhất trong đội. Quả tấn công này thường đến từ vị trí bên phải của hàng dưới (vị trí số 1). Tuy nhiên cái hay của vị trí này là gia tăng khả năng của vị trí số 6 trong bóng chuyền đỉnh cao.

Cách sắp xếp đội hình 5-1 có ưu điểm là chuyền 2 luôn có 3 tay đập để chuyền bóng. Yêu cầu các kỹ năng chuyền 2 cực tốt để tăng hiệu quả của các đường tấn công.

Chuyền hai thông minh và có kỹ năng tốt có thể đánh lừa hàng chắn đối phương bằng những đường chuyền bất ngờ khiến hàng thủ không kịp phản xạ để chắn bóng. Ngoài ra yêu cầu chuyền 2 cần xử lý nhanh và chính xác, ăn ý cùng các tay đập (chủ công và phụ công).

Đây là đội hình phổ biến ở bóng chuyền đẳng cấp cao, trong đa phần các đội bóng đều vận dụng cách sắp xếp đội hình 5-1. Cách bố trí này yêu cầu chuyền hai sẽ nhận biết được các vị trí tấn công để chọn thời điểm thích hợp và phương chuyền bóng để làm rối loạn hàng thủ đối phương.

Ngoài ra các yếu tố như chủ công, phụ công và 1 cầu thủ phòng ngự tốt sẽ là ưu thế để phát huy hiệu quả của đội bóng trong thi đấu.

Đội hình tấn công 5-1 thực chất là sự kết hợp của 6-2 và 4-2. Giải thích một cách cụ thể là khi chuyền 2 ở giữa hàng trên, đợt tấn công giống như sắp xếp đội hình 4-2, khi chuyền 2 ở hàng dưới, đợt tấn công giống như sắp xếp đội hình 6-2.