Một đội bóng khó có thể duy trì đội hình mạnh trong hơn 1 thập kỷ, nhưng Bill Russell đã khiến Boston Celtics trở nên vĩ đại theo cách mà không ai làm được tại giải bóng rổ NBA.

Hiện tượng NBA

Bill Russell bắt đầu sự nghiệp NBA từ năm 1956 nhưng nhanh chóng được các mặt báo chú ý, không ngại dành tặng những bài viết khen ngợi. Cầu thủ trẻ của Celtics là một quái vật dưới bảng rổ với trung bình rebound hơn 20 lần/trận.

Và người ta vẫn chưa quên được khả năng phòng ngự đặc biệt khi ông chính là một trong những cầu thủ đầu tiên áp dụng thường xuyên và hiệu quả cách thức block (tung người chắn bóng) mạnh mẽ bằng sải tay dài cùng sức bật cao.

Russell có 1 câu nói kinh điển: “Mục đích không phải khiến đối phương nghĩ mình sẽ block, mà là khiến họ phải nghĩ rằng mình có thể block mọi cú ném”. 

Bill Russell trở thành huyền thoại còn bởi ông khai sáng  ra nhiều lối đánh mới tại giải bóng rổ NBA thập kỷ 60. Phòng thủ chặt bởi một trung phong, biến những cơ hội này thành những đường chuyền vượt tuyến cho các đồng đội đứng đợi phía trên để tạo thành điểm số, đó chính là lối chơi nổi tiếng của Celtics thời hoàng kim.

Lối phòng ngự của Russell luôn như  1 nhịp điệu ba lê, cứ 2 bước chạy rồi tới 1 bước bật cản, bắt đầu rồi kết thúc, bắt đầu rồi kết thúc. Nó trở thành một phong cách phòng ngự được thế hệ sau gọi với cái tên Help D.

Chỉ mất 1 năm, Russell đã biến Celtics trở thành một thế lực thách thức các đội mạnh nhất NBA thời đó như St. Louis Hawks hay Minneapolis Laker.

Từ năm 1957 tới 1969, Celtics 12 lần vô địch miền Đông, 10 lần trong số đó đăng quang ngôi vô địch NBA. Bill Russell cũng đồng thời có 5 danh hiệu MVP mùa giải cùng vô số giải thưởng trong quãng thời gian này.

Địch thủ Wilt Chamberlain

Những năm đầu của thập kỷ 60, các mặt báo cũng bắt đầu nói về một hiện tượng khác trong giới trung phong NBA. Cầu thủ mới này cũng có tố chất thiên tài như Bill Russell, thậm chí khả năng ghi điểm và tạo kỷ lục còn vượt trội hơn. Người đang được nhắc tới chính là siêu nhân Wilt Chamberlain.

Dĩ nhiên, 2 trung phong vĩ đại nhất thời điểm này luôn xuất hiện cùng nhau trong các so sánh. Chamberlain dường như xuất sắc hơn về khả năng nhưng không theo kịp Russell về năng lực tạo ảnh hưởng và định hướng đội bóng.

Do vậy, không lạ khi Chamberlain liên tục xác lập những kỷ lục cá nhân thần thánh nhưng các đội bóng của ông vẫn liên tục thất bại trước Celtics của Bill Russell.

HLV huyền thoại của New York Knicks, Red Holzman đã có nhận xét tuyệt đối chính xác như sau: “Một đấu một, Wilt Chamberlain sẽ hạ sát Bill Russel và bất cứ cầu thủ nào. Nhưng chơi tập thể 5 đấu 5, Russell cùng với Celtics phát huy được tốt hơn”.

Rõ ràng, một đội bóng không thể duy trì đội hình đẹp kéo dài trong suốt 1 thập kỷ. Celtics mạnh vì có thủ lĩnh Bill Russell, điều khiến ông trở nên đặc biệt so với 99% các cầu thủ khác trong lịch sử  NBA.

Tôi có một giấc mơ

Vào mùa giải 1966-67, HLV Arnold Red Auerbach tuyên bố về hưu và Bill Russell chấp nhận vai trò song song , vừa là cầu thủ vừa là HLV ở Celtics. Russell đã viết lên một trang sử mới cho cộng đồng người da đen khi trở thành HLV người Mỹ gốc Phi đầu tiên trong lịch sử giải bóng rổ NBA.

Để chứng minh cho 1 chân lý đang thay đổi từ từ tại nước Mỹ, Russell dẫn ông nội của mình tới thăm phòng thay đồ tại Boston, nơi họ nhìn thấy Sam Jones (người da đen) và John Havlicek (người da trắng) đang cùng nhau chơi đùa. Russell nhìn xuống gò má của ông nội và trông thấy những giọt nước mắt hạnh phúc.

Sau một hồi im lặng, ông nội của Russell nói rằng ông rất tự hào về Bill, bởi giờ đây ông đang là huấn luyện viên của một đội bóng chiến thắng. Nhưng quan trọng hơn, đó là nơi mà người da đen và da trắng có thể sống bên cạnh nhau một cách hòa bình.

Ước mơ của ông cháu Russell cũng giống như cộng đồng hàng triệu người da màu khác sống tại nước Mỹ. Dường như đang có một cơn sóng mãnh liệt đang trỗi dậy tại quốc gia này. Rồi mục sư Martin Luther King Jr xuất hiện ở đài tưởng niệm Lincoln với bài phát biểu huyền thoại: “Tôi có một giấc mơ (I have a dream)”.

Nhưng năm 1968, người hùng của cộng đồng đa sắc tộc tại Mỹ bị ám sát vào thời điểm diễn ra trận chung kết miền Đông giữa Celtics và Sixers. Celtics bị dẫn trước tới 3-1 nhưng kịp thời thức tỉnh khi Bill Russell kêu gọi họ chiến đấu. Và chính Celtics trở thành đội bóng đầu tiên trong lịch sử NBA lội ngược dòng thành công từ khoảng cách bị dẫn 1-3.

Những năm tiếp theo đầy rẫy những sự kiện biến động trong lòng nước Mỹ, Bill Russell kể lại rằng ông cũng bị những chấn động đó làm cho buồn phiền.

Russell dự định sẽ có một mùa giải cuối cùng trong vai trò cầu thủ sau khi kết thúc năm 1969. Lúc này, đội hình Celtics đã yếu đi và họ gặp Lakers ở chung kết năm đó. Lakers được ví như gã khổng lồ Goliath trong khi Celtics được gọi là chàng David.

Nhưng trong loạt trận lịch sử, Celtics đã tạm biệt cầu thủ vĩ đại nhất của mình bằng một chức vô địch không tưởng, ngược lại với một trong những nỗi thất vọng lớn nhất trong lịch sử Lakers.

Chủ tịch Lakers, Jack Kent Cooke, đã dự đoán về chiến thắng dễ dàng cho đội nhà và chuẩn bị một trái bóng bay ăn mừng. Nhưng Russell lại nói với các đồng đội rằng “trái bóng đó để chúc mừng cho chúng ta”.

Và cuối cùng Celtics đã đăng quang và Bill Russell vẫn là người chiến thắng trong năm cuối cùng của sự nghiệp cầu thủ. Ông lại giúp Celtics có thêm một thành tích để đời nữa đó là trở thành đội bóng đầu tiên thắng game 7 trên sân khách. Khi về hưu, Russell có 11 nhẫn vô địch trong 13 năm cống hiến tại Boston, nhiều hơn cả số ngón tay có thể đeo chúng của ông.

Trong mắt những con người ở Boston, Russell như một vị thần nhưng trong mắt các đội bóng khác, ông biến thành ác quỷ do hơn 1 thập kỷ tước đi những ước mơ của họ.

Trong cay đắng, tiền phong Lakers Rod Hundley bình luận: “ Nếu chúng tôi đấu 4-4 mà không có Bill Russell, chúng tôi đã thắng cả loạt trận. Chính ông ta đã giết chết chúng tôi. Ông ta là người ngăn chúng tôi đạt được sự vĩ đại thật sự”.

Ở kỷ nguyên so tài với Chamberlain hay Lakers, người ta lí giải được sự khác biệt mà Bill Russell tạo nên. Chamberlain nói về sự chuẩn bị của bản thân trước mỗi trận đấu khi được hỏi.

Nhưng Bill Russell  thì khác , ông luôn nói về đội bóng, nói về động lực, các đồng đội của mình với niềm say mê. Một thiên tài trong việc định hướng và thúc đẩy các tập thể.

Ông cống hiến cho mọi người, họ giúp ông trở thành người chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử thể thao nước Mỹ. Năm 2017, vị Chúa Nhẫn đã bước lên bục nhận danh hiệu Cống hiến trọn đời trước sự cúi đầu tôn kính của nhiều huyền thoại khác của giải bóng rổ NBA.

(Hết)