Khắp nơi trên thế giới, mỗi dân tộc lưu giữ một nét văn hóa riêng. Đối với người dân miền Bắc Nigeria, họ có một nghệ thuật độc đáo mang tên Dambe boxing. Đây là một loại hình võ thuật có từ thời Hausa ở Tây Phi khi còn thuở xa xưa và hiện tại là môn thể thao quốc gia của Nigeria. 

Dambe boxing được những người buôn thịt, thợ đồ tể thời Hausa sáng tạo ra. Họ là những người thuộc tầng lớp thấp trong xã hội lúc bấy giờ. Sau khi kết thúc vụ mùa, cũng là lúc cộng đồng nông nghiệp đang rủng rỉnh tiền trong tay, các đồ tể và người buôn thịt thực hiện chuyến du hành từ làng này sang làng khác để trình diễn Dambe boxing cho dân làng xem. Mục đích chính của họ là để thu hút người dân đến mua thịt và vung tiền ra đánh bạc.

Dambe boxing được những người buôn thịt, thợ đồ tể thời Hausa sáng tạo ra

Dambe boxing thời xưa là trò giải trí được ưa chuộng ở xứ sở Negeria. Theo luật thi đấu thời ấy, môn võ này bao gồm cả đấu vật với một bàn tay được quấn vải sau đó nhúng vào nhựa pha trộn mảnh vụn thủy tinh để chiến đấu. Còn theo luật thi đấu ngày nay, điều đó đã bị cấm để giảm thiểu chấn thương. 

Một điều khá đặc biệt, Dambe boxing thi đấu không có hạng cân (nhìn tương xứng là được), không có sàn đài (khán giả đứng thành vòng tròn bao quanh trận đấu), cũng không có thời gian thi đấu cụ thể. Thay vào đó, cuộc chiến sẽ được kết thúc khi: (1) cả hai không chịu tấn công, (2) một trong những người tham gia hoặc quan chức yêu cầu dừng thi đấu, (3) khi bàn tay, đầu gối hoặc cơ thể của người tham gia chạm đất. 

Dambe boxing diễn ra giống như một “trò chơi chiến tranh”. Trong đó, các võ sĩ đi từ làng này sang làng khác được gọi là “hành quân”, bàn tay dùng để tấn công đối phương được gọi là “giáo”, bàn tay dẫn đầu để phòng thủ được gọi là “khiên”, đối thủ bị hạ được gọi là “ bị giết”... Tất cả như mô phỏng một trận chiến thật sự.

Những khán giả nồng nhiệt theo dõi một trận Dambe boxing

Ngày nay, Dambe boxing vẫn được tổ chức thi đấu quanh năm ở các phòng tập thể dục, công viên và những khu vực gần nhà máy thịt hay vào các dịp lễ hội lớn tại Tây Phi. Nhưng thể thức thi đấu đã khác xưa rất nhiều, không còn sử dụng đòn vật và vũ khí nguy hiểm từ mảnh thủy tinh như trước đây nữa.

Dambe boxing hiện đại phát triển với những đòn đánh duy nhất bằng tay, và vẫn dùng dây vải quấn tay thay cho đôi găng hiện đại. Kèm theo đó là tiếng trống, tiếng nhạc in ỏi và những âm thanh reo hò cổ vũ mỗi khi trận đấu sắp được diễn ra.

Vẫn có cá cược dành cho khán giả và tiền thưởng dành cho võ sĩ tham gia. Những trận đấu Dambe boxing trước khi diễn ra, các võ sĩ thường thực hiện nhiều nghi lễ phức tạp. Đôi khi họ thưởng thức cần sa như một nghi lễ trước khi giao chiến, và Ủy ban thể thao Nigeria không đưa ra bất cứ bình luận gì về vấn đề này.

Đôi tay của một chiến binh Dambe boxing

Dù gì đi chăng nữa, Dambe boxing vẫn ẩn chứa một nét đẹp văn hóa riêng của đất nước Nigeria mà chúng ta nên dành cho nó một sự tôn trọng. Có ý nghĩa mang đến sự giải trí, giúp gắn kết mối quan hệ bạn bè và xem trọng tình huynh đệ keo sơn, nên Dambe boxing vẫn tồn tại theo “phiên bản mới” cho đến ngày nay.