Càng ở các hạng cân nặng,càng thấy nhiều pha knock-out hơn. Vậy một cú knock-out ở hạng nặng môn Boxing có thể gây ra hậu quả đáng sợ đến mức nào? 

"Tôi bị vỡ xương hốc mắt," Matt Legg, người từng bị nhà vô địch IBF, Anthony Joshua hạ gục chỉ sau 90 giây trên võ đài vào ngày 17-5-2014 cho biết.

"Sau khi đứng lên, mắt tôi tối sầm. Ngoài việc đó ra, người ta mất 3 tháng nữa để phục hồi tổn thương thần kinh trên mặt tôi. Hai phần ba thời gian đó, nửa mặt tôi cứng đờ và không có cảm giác gì cả."

Vào ngày 15-1 tới đây sẽ diễn ra buổi họp báo chính thức giới thiệu trận so găng "nặng đô" Anthony Joshua - Francis Ngannou, dự kiến tổ chức vào ngày 9-3 tới tại Riyadh, Saudi Arabia.

Trong suốt sự nghiệp của mình, Joshua đã thắng tới 24/27 trận bằng những cú đấm knock-out chết chóc. Trong khi đó, Francis Ngannou đang giữ danh hiệu "võ sỹ có lực đấm mạnh nhất hành tinh". Cái cách Ngannou hạ knock-out nhiều đối thủ trên sàn UFC, hay đấm knock-down khiến Tyson Fury sưng tím mắt ở màn ra mắt làng quyền anh nhà nghề tháng 10 năm ngoái đã cho thấy sự đáng sợ. 

Sẽ không có gì tuyệt vời hơn mà trình diễn của những cú đấm "nặng đô" khi Joshua và Ngannou thượng đài vào tháng 3 tới. Nhưng trước hết cũng cần hiểu rõ, điều gì làm nên sức mạnh của một cú đấm chết chóc như vậy?

Chuẩn bị chiến thuật

Toàn bộ các chiến thuật quyền Anh đều chỉ xây dựng dựa trên ba cú đấm: cú đấm thẳng (jab), cú đấm móc (hook), và cú đấm móc hàm (uppercut). Tuy nhiên không vì thế mà chiến thuật quyền Anh tỏ ra đơn điệu.

Và để chiến thuật phát huy hiệu quả tối đa, việc căn chuẩn khoảng cách và bắt đúng thời điểm knockout cần sự rèn luyện khắc khổ của từng võ sĩ.

"Đừng cho rằng bạn có thể lên sàn đấu và tung một cú đấm knockout là xong việc," HLV Don Charles nói.

"Để có được một cú knockout, bạn cần chiến thuật để ép đối thủ vào đúng khoảng cách mà bạn có thể ra đòn hiệu quả nhất. Khoảng 70% các trường hợp có thể được giải quyết bằng một cú jab."

"Cơ hội để tung cú đấm knockout không tự nhiên sinh ra. Chúng ta phải tạo ra chúng," Võ sĩ trẻ hạng Cruiserweight Nick Parpa (4-0, 3 KOs) bổ sung lời thầy.

"Khi bước vào trận đấu, sự kiên nhẫn là một trong những yếu tố tiên quyết. Bạn phải sẵn sàng tung cú đấm knockout một khi thời điểm vụt qua trước mắt bạn."

Giữ chuẩn tư thế

Trước khi tung ra một cú đấm, hãy giữ chuẩn tư thế. Một tư thế chuẩn không chỉ tạo lực cho cú đấm mà còn giúp võ sĩ nhanh chóng tìm lại cân bằng trước khi dính phản đòn từ đối thủ.

"Thế tấn hết sức quan trọng," HLV Don Charles khẳng định. "Một khi đạt thế tấn chuẩn, võ sĩ có thể chuyển đổi trọng tâm giữa hai chân và di chuyển trước - sau, trái - phải một cách hết sức nhịp nhàng."

Không giống như đa số vẫn nghĩ, quyền Anh không chỉ dùng đến hai cánh tay. Một pha ra đòn cần được phát lực từ chân, lên hông, qua cơ vai và cuối cùng mới bùng nổ sức mạnh thông qua nắm đấm.

"Lúc này, việc giữ chuẩn tư thế rất quan trọng. Bạn sẽ có được cú đấm mạnh nhất khi toàn bộ cơ thể của bạn phối hợp để phát lực cho một cú đấm. Bạn cũng sẽ không bị lao người theo cú đấm đó và mất cân bằng."

Điểm chạm

Không phải mọi điểm trên cơ thể đối thủ đều gây ra lực sát thương như nhau. Quai hàm là mục tiêu tốt nhất để thực hiện một cú đấm knockout, bởi nó gây choáng đối thủ nhanh nhất.

Clip Nick Parpa và HLV Don Charles tái hiện sức mạnh của một cú đấm:

Vì sao?

Trong hầu hết các trường hợp, lực tác động từ một cú đấm hay liên hoàn đấm (combo) làm cho não bị xê dịch và va chạm với hộp sọ.

Một pha knockout sẽ đẩy phần đầu (và cả bộ não) vào trạng thái như bổ nhào. Ví dụ như khi một người chạy xe máy, nếu phanh gấp thì cơ thể sẽ bị nhào về phía trước. Tương tự, cú đấm làm hộp sọ và bộ não xê dịch trước khi chạm nhau.

Tiếp theo, cú đấm làm võ sĩ bị sốc, kéo theo đó là bất tỉnh. Nguyên nhân gây bất tỉnh do sốc còn chưa rõ ràng, nhưng có một khả năng là sự va chạm đã gây ra sự giải phóng quá độ của những chất hóa học vốn có vai trò giúp bộ não truyền thông tin (neurotransmitters). Chất này va chạm với tế bào não và làm cho các tế bào thần kinh mất kiểm soát.

Khi đó, bộ não có thể bị "mất điện đột ngột", rồi lại tái khởi động cho đến khi các cân bằng hóa học được thiết lập lại.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng một số bộ phận khác của cơ thể cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến knockout.

Động mạch cảnh dẫn máu lên não có một vùng gọi là xoang, vùng này giúp điều chỉnh lượng máu và oxy lên não. Một cú đấm mạnh lên quai hàm có thể làm xóc nảy vùng xoang này, tạo nên sự thay đổi đột ngột lượng máu và oxy, do đó gây ra bất tỉnh.

Phát lực

Càng ở các hạng cân nặng, nhất là super heavyweight, người ta càng thấy nhiều pha knockout hơn so với những hạng cân nhẹ như bantamweight, featherweight hay middleweight. 

"Nó cũng giống như việc bạn so sánh sức phá hoại của một chiếc xe máy với sức phá hoại của một chiếc xe bán tải," HLV Don Charles giải thích.

"Một chiếc xe máy lao nhanh có lẽ chỉ lật đổ một bức tường, nhưng một chiếc bán tải lao nhanh có thể ủi được vài căn nhà."

"Với những hạng cân nhẹ, từ hạng featherweight cho đến middleweight, nếu bạn học được cách tung ra cú đấm với sức mạnh từ toàn bộ cơ thể, bạn có thể knockout bất cứ ai, không quan trọng việc bạn nhỏ con hơn đối thủ. Do đó, đôi khi người nhẹ cân vẫn có thể tung ra cú đấm mạnh hơn."

"Tuy nhiên, khi một võ sĩ hạng nặng học được cách ra đòn tận dụng sức mạnh từ toàn bộ khối cơ bắp của anh ta, lực đấm sẽ kinh khủng hơn nhiều."

"Tôi đoán Anthony Joshua sẽ nặng khoảng 116 kg khi thượng đài cùng Wladimir Klitschko. Như vậy, cậu ta có thể tung ra một cú đấm có sức nặng lên tới 5.000 newton (tương đương xấp xỉ 510 kg), gấp rưỡi lực cần thiết để phá vỡ một bức tường gạch," HLV Don Charles dự đoán.

Sức công phá

Găng tay có thể bảo vệ các võ sĩ khỏi các vết tím bầm, nhưng không làm giảm chấn động não. Một cú đấm hạng nặng vẫn sẽ gây ra hậu quả rất nặng nề.

"Ăn cú đấm từ một võ sĩ nặng hơn 90 kg không dễ chịu chút nào," Võ sĩ trẻ Nick Parpa khẳng định. "Cảm giác như mọi thông tin trong bộ não đã loạn cào cào. Không thể nhớ ra mình đang ở đâu, đang làm gì. Mọi thứ trước mắt bỗng trở nên trắng lóa."

"Kể cả khi tầm nhìn có thể khôi phục lại sau vài giây, cảm giác bồn chồn mất phương hướng vẫn còn. Tinh thần của một võ sĩ muốn bạn tiếp tục đứng lên và chiến đấu, nhưng đôi chân thì đã nhũn như bún và không thể kiểm soát nổi."

"Dù vậy, tôi tin rằng mọi võ sĩ thực thụ đều sẽ làm tất cả những gì có thể để đứng lên trong tình cảnh đó. Chúng tôi muốn kết thúc trận đấu trên đôi chân của mình," Nick Parpa cười.