Xôi lạc không phải là tên một món ăn, mà là một "kênh" truyền hình bỗng nhiên trở nên quen thuộc từ ASIAD 2018. Thịt chó - hiển nhiên là một món ăn, khỏi bàn cãi.

Nào là "Cày tơ bảy món", nào là "rựa mận" và là hấp, chả… Khi nói về sự không chuẩn chỉnh, cân bằng, người ta nói: "Như thịt chó không có mắm tôm". Khi chê bai một điều gì, người ta nói: "Thà rằng thịt chó lá mơ"… Túm lại từng là món ăn "quốc hồn, quốc túy". Bỗng nhiên có lệnh "hạn chế", tiến tới bỏ ăn thịt chó. Câu chuyện trở nên tranh cãi, người ưng - kẻ phản đối rầm rầm.

Xôi lạc và thịt chó hóa ra giống nhau ở điểm này: nó có vấn đề đạo đức, hoặc cố gắng lồng đạo đức vào đó. Chuyện xôi lạc vi phạm bản quyền, có đáng phê phán không? Có, nhưng người ta vẫn xem. Lúc này đạo đức không là gì cả.

Chó, có người yêu chó. Nhưng ăn lại là chuyện khác. Cái này nên quy vào chuyện khẩu vị, sở thích đừng cho nó là đạo đức. Tôi có thể không ăn thịt chó nhưng cũng chẳng nên phê phán những người ăn thịt chó.

Xem ra nói chuyện ăn uống dễ dẫn đến cãi vã. Thậm chí là cả món ăn… tinh thần. Như việc người yêu bóng đá Việt Nam đang háo hức chờ đợi việc được Facebook cho ăn món tinh thần "miễn phí" - bản quyền giải Ngoại hạng Anh.

Thời đại 4.0, Facebook tác động đến từng cá nhân và chuyện doanh nghiệp này bỏ ra mấy trăm triệu USD để độc quyền giải Ngoại hạng Anh ở một số nước trong khu vực Đông Nam Á và phát trên nền tảng của mình thì đúng là hợp thời và đáng chờ đợi.

Đùng một cái, giống như việc cấm bán thịt chó để khỏi ăn thịt chó, Hiệp hội Truyền hình trả tiền đề nghị không cấp phép cho Facebook phát sóng Ngoại hạng Anh vào Việt Nam.

Cứ như là chuyện "không ăn được thì… đạp đổ".

Việc là thế này, VNPayTV - Hiệp hội truyền hình trả tiền kiến nghị Bộ TT&TT không cấp phép cho Facebook phát sóng giải Ngoại hạng Anh khi không đảm bảo yêu cầu về Luật Cạnh tranh và yêu cầu về kiểm duyệt, biên tập, biên dịch nội dung Việt hóa, phải có các chương trình bình luận tiếng Việt đi kèm theo quy định của Luật Báo chí.

Đồng thời, VNPayTV cũng đề nghị Bộ TT&TT tạm thời chưa cấp phép cung cấp dịch vụ OTT của các đơn vị nước ngoài tại Việt Nam như NetFlix, Amazon. Đặc biệt là không cấp phép cho Facebook phát sóng giải Ngoại hạng Anh khi không đảm bảo yêu cầu về Luật Cạnh tranh và yêu cầu về kiểm duyệt, biên tập, biên dịch nội dung Việt hóa bởi một cơ quan báo chí được chỉ định, phải có các chương trình bình luận tiếng Việt đi kèm theo quy định của Luật Báo chí. Đồng thời vấn đề đảm bảo an toàn an ninh thông tin cũng được đặt ra khi mà Facebook phát sóng trực tiếp giải bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh vào Việt Nam.

Nếu chuyện này được chấp nhận, nó sẽ xảy ra sự xuất hiện đồng loạt của những kênh Xôi lạc. Nói một cách khác, khi một giải đấu thể thao đã trở thành nhu cầu thì hoặc là anh phải bỏ ra rất nhiều tiền để có bản quyền, hoặc là anh chấp nhận người ta "ăn vụng" như đã từng làm đối với Xôi lạc.

Tất nhiên, Facebook đủ thông minh (và tiền) để có thể hiên ngang vào Việt Nam và quan trọng nhất là người xem sẽ có đủ các lựa chọn cho mình. Xem một cách chính danh chứ không hề vụng trộm.

Đừng bắt một món ăn như bản quyền truyền hình giải Ngoại hạng lại phải vụng trộm như Xôi lạc. Cũng đừng bắt người xem phải bước qua lằn ranh định kiến như đối với món thịt chó.

Việc của Hiệp hội truyền hình trả tiền là hãy làm những gì đúng với khoản tiền mà họ vẫn thu của khách hàng mỗi tháng chứ không phải lên mặt kẻ cả, dùng những quy định để gây thiệt hại cho người xem.