Cũng như mọi người dân ở đất vật Yên Nội (xã  Đồng Quang, huyện Quốc Oai, Hà Nội), từ bé Nguyễn Thị Lụa mang đầy đủ cái máu và tố chất của đất vật số 1 Việt Nam.

Mới 6-7 tuổi, sau những buổi học, Lụa lại cùng các bạn không kể nam nữ lại tìm đến các xới trong làng để theo dõi và học mót từ những canh vật của các đàn chú đàn anh  cho đến tận tối mịt. Khi ngành thể thao mở lớp học năng khiếu ngoại khóa tại trường,  Lụa là người đầu tiên đăng ký tham gia.

Ngoài các buổi học do cựu HLV ĐTQG Nguyễn Đình Khinh hướng dẫn, Lụa đã lớn lên từ những cuộc đối luyện trên triền đê, bãi cỏ ngoài đấu xóm, mà bao giờ cũng chứng tỏ mình nhanh, mạnh và gan dạ nhất. 12 tuổi, Lụa bắt đầu được tung vào “thử lửa” tại hội vật làng. Ngay sau đó, Lụa đã được đặc cách tuyển thẳng vào tuyến VĐV năng khiếu của đội vật Hà Tây.

Chị đã gần như ngay lập tức chứng tỏ mình sinh ra để dành cho thảm vật, với sự hội tụ hoàn hảo của một đô vật có thể vươn ra đỉnh cao quốc tế. Trong đó, đòn bốc và quật  luôn khiến các đối thủ khiếp đảm của Lụa có được chính nhờ đúc kết  từ các sới làng.

Lụa sớm đạt tới đẳng cấp vượt trội so với các đối thủ cả trong nước lẫn khu vực nhưng lại luôn không có duyên với đấu trường nhỏ. Tính đến SEA Games 2015, chị coi như đã bị mất trắng 4 tấm HCV ở 4 kỳ SEA Games vì đủ các lý do, môn vật không được đưa vào  chương trình thi đấu, các đối thủ bỏ cuộc vào phút chót, hay thậm chí phải nhường suất dự tranh cho đồng đội.

Bi kịch SEA Games kéo dài theo cách rất khó tin đó có thể đánh gục bất cứ VĐV nào song lại trở thành một động lực mãnh liệt để Nguyễn Thị Lụa vượt lên. Cứ sau mỗi lần đau, Lụa lại vươn lęn mạnh mẽ để mang về cho bản thân và thể thao Việt Nam một chiến tích ngoạn mục.

Chỉ 10 tháng sau khi ngồi khóc trên đất Lào ở SEA Games 2009, Lụa đã đoạt tấm HCB lịch sử tại ASIAD 2010, thậm chí nếu có thêm may mắn, đó đã là một tấm HCV.

Tương tự như thế, việc mất cơ hội lấy HCV SEA Games 2011 do nước chủ nhà không tổ chức đã được Lụa bù đắp bằng một suất Olympic 2012, cũng là lần đầu tiên một đô vật Việt Nam tới đấu trường đỉnh cao nhất nhờ vượt qua vòng loại.

Và sau khi phải ở nhà xem SEA Games 2015, Lụa lại xuất sắc đoạt vé tham dự Olympic 2016, để trở thành đô vật Việt Nam đầu tiên hai lần giành quyền dự tranh đấu trường quốc tế đỉnh cao này.

Năm 2016 là một năm thành công bậc nhất của Lụa khi ngoài suất Olympic, chị còn đoạt tấm HCB châu Á. Để có được những thành quả ngoạn mục ấy, nữ đô vật số 1 đã phải vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách.

Đó là việc phải  thay đổi hoàn toàn những thói quen sinh hoạt, tập luyện để đôn lên hạng 51 rồi 53kg, điều khó hơn nhiều lần so với việc giảm cân. Đó là việc Lụa phải tập huấn 3 tháng xuyên qua Tết Nguyên đán tại Trung Quốc trong một quy trình khắc nghiệt về mọi mặt.

Thế nhưng tất cả có lẽ vẫn chưa có gì đáng kể so với sự hi sinh ghê gớm về mặt hình thể, nhan sắc mà chị phải đối mặt và vượt qua.  Hàm răng của Lụa đã không còn nguyên vẹn từ một tai nạn 6 năm trước, trong một buổi tập bình thường của đội vật. Sau một động tác đối luyện với một người đồng đội, Lụa bất ngờ bị quăng mạnh rồi ngã vập mặt xuống sàn. Lụa đau tới mức phải một lúc sau mới có thể gượng dậy, và bàng hoàng khi phát hiện mình đã bị gãy tới 4 chiếc răng. Đến giờ, Lụa đă phải thay răng tới 5 lần.