Theo một thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người mắc trầm cảm cách đây một thập kỷ đã đạt đến con số đáng báo động: khoảng 300 triệu người, đạt hơn 4% dân số thế giới. Tính đến hiện tại, tỷ lệ này càng tăng, nhất là vào thời điểm thế giới vừa trải qua 2 năm đầy biến động tiêu cực với dịch COVID-19.
Trầm cảm là gì và những triệu chứng nhận biết
Theo định nghĩa được các nhà khoa học đúc kết, trầm cảm là một bệnh thuộc tâm thần học đặc trưng bởi sự rối loạn khí sắc. Bệnh do hoạt động của não bộ bị rối loạn gây nên do một yếu tố tâm lý nào đó tạo thành những biến đổi bất thường trong suy nghĩ hành vi tác phong.
Trong số các trường hợp tự sát, người ta thống kê được có đến hơn 50% tỷ lệ do bệnh trầm cảm. Các đối tượng mắc trầm cảm tập trung ở những nhóm người: hôn nhân tan vỡ, kinh doanh thất bại, thất nghiệp…
Các nhà nghiên cứu cũng thống kê được rằng tỷ lệ nữ giới mắc trầm cảm cao gấp đôi so với nam giới. Độ tuổi mắc trầm cảm cũng rất đa dạng, nhưng thường tập trung vào nhóm người trưởng thành, có năng lực nhân biết và lao động chính trong xã hội. Tỷ lệ người mắc chứng trầm cảm ngày càng tăng nhưng số người được phát hiện kịp thời và chữa trị thành công vẫn ở mức thấp, chỉ khoảng chưa đến 30%.
Có nhiều dấu hiệu nhận biết một người mắc chứng trầm cảm, nhưng thường tập trung vào 9 dấu hiệu đặc trưng. Người có 5 trong số 9 dấu hiện sau nên cân nhắc đi khám để có hướng điều trị trầm cảm.
1. Trầm uất gần như cả ngày.
2. Giảm hoặc không có hứng thú trong tất cả hoặc đa số hoạt động.
3. Giảm hoặc tăng cân đáng kể ngoài ý muốn.
4. Mất ngủ kéo dài hoặc ngủ nhiều quá mức.
5. Bị kích động hoặc chậm chạp, lờ đờ rõ ràng, khiến người khác nhận ra sự khác biệt so với thường ngày.
6. Mệt mỏi, chán chường hoặc mất năng lượng kéo dài.
7. Cảm giác tự ti, vô dụng và mặc cảm tiêu cực về bản thân.
8. Giảm hoặc mất khả năng tập trung, suy nghĩ hoặc không quyết định được bất kỳ việc gì.
9. Liên tục nghĩ đến cái chết, sự giải thoát tiêu cực khác.
Trầm cảm thể thao
Riêng trong lĩnh vực thể thao, trầm cảm có những mức độ khác nhau, với nguyên nhân và các biểu hiện cũng đặc trưng hơn.
Các nghiên cứu khoa học kéo dài nhiều thập kỷ qua đã tìm ra 3 dạng của trầm cảm trong thể thao:
a. Trầm cảm mang tính cạnh tranh
Đây là dạng căng thẳng mà các VĐV hoặc những người liên quan thường gặp trong quá trình tập luyện và đặc biệt tăng dần trước, trong và sau các giải đấu.
Biểu hiện của sự căng thẳng mang tính cạnh tranh là những lo lắng, suy nghĩ tiêu cực về thành tích thi đấu, áp lực phải vượt qua bản thân, đối thủ, phải có thành tích… dẫn đến những hệ lụy khôn lường nếu tình trạng kéo dài.
Những nguyên nhân khiến VĐV mắc dạng trầm cảm này:
- Chấn thương.
- Tái phát chấn thương.
- Áp lực trước ngày thi đấu.
- Áp lực phải đạt thành tích cao trong thi đấu.
- Đối thủ.
- Địa điểm thi đấu
- Các vấn đề về kỹ năng, kỹ thuật thi đấu.
b. Trầm cảm mang tính tổ chức
Đây là những tác động từ bên ngoài khiến người bệnh tăng dần mức độ căng thẳng, trầm cảm. Áp lực về kế hoạch và hiệu quả tập luyện từ HLV, ban lãnh đạo khiến các VĐV luôn trong trạng thái lo sợ, căng thẳng, dẫn đến trầm uất sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến suy nghĩ, hành vi và cuối cùng là kết quả thi đấu.
Loại trầm cảm này bủa vây các VĐV từ nhiều phía, không chỉ là những lời quát mắng từ HLV, những lời chê bai từ đồng nghiệp, đối thủ… mà còn áp lực khủng khiếp về kỳ vọng của những người xung quanh, đặc biệt là khán giả, người hâm mộ.
Nguyên nhân gây trầm cảm mang tính tổ chức:
- Sự cố trong tập luyện (thay đổi kế hoạch, nội dung tập luyện hoặc cơ sở vật chất tập luyện)
- Va chạm với HLV, đồng đội.
- Bất mãn về sự thiếu hỗ trợ từ nhiều phía.
- Bất tiện trong di chuyển, lưu trú ở những kỳ tập huấn, thi đấu.
c. Trầm cảm mang tính cá nhân
Đây là loại trầm cảm xuất phát và tác động trực tiếp lên chính người bệnh. Loại trầm cảm này rất dễ dẫn đến bỏ cuộc, thậm chí tự sát nếu không được phát hiện, chữa trị hay chia sẻ sớm.
Những nguyên nhân thường thấy dẫn đến trầm cảm mang tính cá nhân gồm:
- Bất ổn trong cuộc sống (mất ngủ, sử dụng chất cồn).
- Gặp vấn đề về tài chính.
- Gặp các biến cố lớn trong đời (thất tình, hôn nhân đổ vỡ, người yêu quý đột ngột qua đời).
- Bất mãn về chế độ đãi ngộ, bị thất hứa hoặc bị lừa dối (nợ lương, không được hỗ trợ chữa trị chấn thương, bị đuổi khỏi đội không rõ nguyên nhân).
Những con số đáng suy ngẫm
Theo thống kê được Hội tâm thần học Việt Nam công bố gần đây thì mỗi năm ở Việt Nam có đến khoảng 40.000 người tự sát vì trầm cảm. Riêng trong lĩnh vực thể thao, con số này chưa được thống kê chính thức, nhưng cũng là vấn đề rất cần được quan tâm.
Các khảo sát cho thấy những môn thể thao mang tính chất đối kháng lại có tỷ lệ VĐV mắc chứng trầm cảm thấp hơn so với những môn cá nhân.
Một khảo sát trên 2000 VĐV ở nhiều môn thể thao cho ra kết quả: khoảng 20% số VĐV này gặp căng thẳng cao độ sau khi thi đấu, nhất là khi có kết quả thua hoặc thất bại nặng nề. 5-10% số VĐV này bị căng thẳng cao độ kéo dài dẫn đến trầm cảm.
Những môn thể thao có tỷ lệ VĐV mắc chứng căng thẳng cao độ rồi dẫn đến trầm cảm là những môn đòi hỏi sự khổ luyện từ nhỏ. Thể dục dụng cụ xếp hàng đầu trong số này về mức độ khổ luyện.
Những bé trai, bé gái được bắt đầu huấn luyện từ khi mới chỉ 5 tuổi và kéo dài quá trình khổ luyện đến tận 14-15 tuổi, trước khi đủ trình độ để thi đấu nhiều cấp độ.
Những chương trình đào tạo, tập luyện đến mức khắc khổ không chỉ tác động lên cơ thể mà còn gây ra những ám ảnh suốt đời về tâm lý. Đau đớn thể xác, áp lực phải vượt qua các vòng tuyển chọn và cả ước mơ, ảo tưởng về sự thành công trong tương lai khiến nhiều VĐV nhí “chết yểu sự nghiệp” từ rất sớm.
Một trong những ngôi sao thể dục dụng cụ nổi tiếng nhất thế giới liên quan đến sức khỏe tâm lý là “thần đồng” Simone Biles (Mỹ). Biles dù mới 24 tuổi những đã giành tới 32 huy chương các loại ở đấu trường Olympic và thế giới. Cô là một trong những VĐV thể dục dụng cụ thành công nhất trong lịch sử thể thao Mỹ và thế giới.
Tuy nhiên, cô gái này đã trải qua nhiều biến cố trong quá trình tập luyện và thi đấu: từ việc bị bác sĩ đội tuyển quấy rối tình dục, chấn thương dai dẳng và đặc biệt là áp lực được kỳ vọng quá lớn từ người hâm mộ. Biles mới đây đã bỏ thi đấu nhiều nội dung sở trường ở Olympic Tokyo 2020 vì vấn đề sức khỏe tâm lý, làm dấy lên những lo ngại về vấn đề tế nhị này trong giới thế thao.
Ngoài ra, những ngôi sao lớn khác như “kình ngư” Michael Phelps, VĐV bơi xuất sắc nhất mọi thời đại với 28 huy chương Olympic, giữ kỷ lục giành 23 HCV Thế vận hội, cũng đã từng mắc chứng trầm cảm và nghĩ đến cái chết; hay Naomi Osaka, tay vợt 4 lần vô địch Grand Slam, người châu Á và Nhật Bản đầu tiên giữ vị trí số 1 quần vợt nữ thế giới, cũng gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm lý thời gian qua.
Ở Việt Nam, không ít VĐV gặp vấn đề về tâm lý như: Nguyễn Thị Oanh (mất ngủ, suýt từ giã sự nghiệp điền kinh vì viêm cầu thận); anh em VĐV chạy 400m Quách Công Lịch, Quách Thị Lan từng khủng hoảng tinh thần vì chấn thương kéo dài; võ sĩ karatedo đẳng cấp thế giới Nguyễn Thị Ngoan mắc trầm cảm tới 2 năm, trước khi trở lại sàn đấu…
Còn rất nhiều vấn đề, cá nhân cụ thể từng liên quan đến trầm cảm thể thao mà chúng tôi sẽ tiếp tục đề cập đến ở những bài viết sau về chủ đề nhạy cảm này.
Vươn lên đỉnh cao thế giới ở tuổi 19, tài năng hiếm có của Karate Việt Nam Nguyễn Thị Ngoan đã phải đối mặt với căn bệnh trầm cảm như thế nào.
Tay vợt nữ số 2 thế giới Naomi Osaka vừa làm chấn động làng tennis, vì bỏ Roland Garros 2021 do không muốn dự họp báo. Thế nhưng, BTC Wimbledon tuyên bố sẽ không nhân nhượng cô về việc này.
Khép lại sự nghiệp thi đấu nhiều thăng trầm, giờ đây LaMarcus Aldridge sẽ tiếp tục một cuộc chiến mới với những căn bệnh nguy hiểm.
Chia sẻ của một bà mẹ "hot girl" sau khi hoàn thành cuộc đua marathon lần đầu tiên trong cuộc đời về chạy bộ đã thay đổi cuộc đời cô gây sốt cộng đồng mạng.
Cuộc hôn nhân tưởng chừng đẹp như mơ, với 3 con nhỏ của người mẫu Danielle Lloyd và tiền vệ Jamie O’Hara chính thức tan vỡ vào tháng 12 năm ngoái.
2 ngày trước trận thống nhất đai hạng nặng boxing kinh điển thế giới, Tyson Fury đã "đánh bại" Usyk trên BXH Forbes tôn vinh những VĐV kiếm tiền nhiều nhất.
Tạp chí tài chính uy tín Forbes đã công bố danh sách những vận động viên kiếm được nhiều tiền nhất thế giới trong năm, bao gồm cả Messi và Ronaldo.
Trận bảo vệ danh hiệu tạm thời của Tom Aspinall với Curtis Blaydes vừa được công bố tại UFC 304 tiếp tục đối mặt thắc mắc từ khán giả.
Đội hình tuyển Brazil năm 2024 mới nhất. Xem đội hình, danh sách cầu thủ chính thức của ĐT Brazil đá giao hữu chuẩn bị cho Copa America 2024.
Khi mùa giải ở châu Âu đang bước vào những vòng cuối cùng, danh sách các đội bóng giành quyền tham dự Champions League mùa 2024/2025 dần lộ diện.
Cơ hội mà Belal Muhammad đã kêu gọi từ rất lâu cuối cùng cũng đến với anh khi trận đấu với ĐKVĐ Leon Edwards sẽ được lên lịch cho UFC 304.
Huấn luyện viên Ronald Koeman đã đưa cầu thủ đang bị chấn thương Frenkie de Jong vào danh sách tạm thời của đội tuyển Hà Lan tham dự Euro 2024.
G2 Esports sẽ đòi lại món nợ ở nhánh thắng? Hay T1 sẽ vượt qua khó khăn để tiến tới một vị trí trong Top 3 của MSI 2024?
HLV Didier Deschamps đã công bố danh sách đội tuyển Pháp tham dự Euro 2024, trong đó bất ngờ lớn nhất là sự xuất hiện của Kante.
Hôm nay, đội tuyển Đức đã công bố danh sách sơ bộ tham dự Euro 2024 trên sân nhà. Cập nhật danh sách tuyển Đức mới nhất.
Barcelona với chiến thắng mới nhất trước Almeria đã cầm chắc ngôi á quân La Liga chung cuộc khi mùa giải còn 2 vòng đấu nữa.
Những đội hình mạnh nhất TFT 14.10. Cùng webthethao.vn tìm hiểu về meta DTCL 14.10, bản cập nhật mới nhất của Đấu Trường Chân Lý.
Chuyên gia của tờ La Gazzetta dello Sport đưa ra dự đoán kết quả các trận đấu vòng 37 Serie A, bao gồm cuộc đối đầu Fiorentina vs Napoli.
Bảng xếp hạng Saudi Arabia mùa giải 2023/2024 mới nhất. Xem BXH bóng đá VĐQG Saudi Arabia được Webthethao.vn cập nhật hôm nay chính xác.
Giải Vô địch Cầu lông Đồng đội Quốc gia năm 2024 – Cup Li-Ning lần thứ VIII diễn ra 13-17/5 tại Nhà thi đấu đa năng tỉnh Bắc Giang.
Lịch thi đấu, trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 mới nhất.
Lịch thi đấu, trực tiếp cầu lông Thailand Open năm 2024 hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp giải cầu lông Thái Lan mở rộng năm 2024 mới nhất.
Tyson Fury và Oleksandr Usyk từng so găng với một tay đấm đặc biệt và kết quả trận đó có thể dự báo kịch bản trận thống nhất đai kinh điển cuối tuần này.
Trước thông tin Canelo Alvarez nhận đề nghị bảo vệ danh hiệu IBF hạng siêu trung, khán giả tiếp tục nhắc tên ứng viên David Benavidez.
Một cụ bà sắp tròn 91 tuổi tiếp tục gây chú ý cho làng điền kinh thế giới khi mới đây lại xác lập kỷ lục thế giới nhóm tuổi nữ trên 90 ở nội dung chạy 200m.
Trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII hôm nay 16/05. Link xem trực tuyến Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII.
Sức mạnh vô địch của Bilibili Gaming đã bị chặn đứng trước đẳng cấp của Gen.G, đặc biệt là với màn trình diễn của Chovy cùng Canyon.
Thời gian cập nhật chỉ số của mùa thẻ 23UCL FC Online sau mỗi vòng đấu C1 và không quá 8 ngày sau khi kết thúc vòng đấu trễ nhất.
Webthethao cập nhật link trực tiếp cúp bóng chuyền VTV9 Bình Điền 2024, với trận bấn kết đầu tiên hấp dẫn hứa hẹn mang đến nhiều diễn biến kịch tính.
Thông tin cặp đấu, dự đoán và nhận định bóng rổ NBA Playoffs 2024 vòng 2, trận đấu giữa Minnesota Timberwolves vs Denver Nuggets lúc 7h30 sáng ngày 17/5.
Sau khi ghi trung bình 24 điểm/trận cho Chicago Bulls, sao ghi điểm kiêm mục tiêu chuyển nhượng của Lakers - DeMar DeRozan sẽ trở thành cầu thủ tự do mùa hè này.
Màn trình diễn "gánh team" của Chen Peiyan giúp cô trở thành VĐV ghi điểm xuất sắc nhất vòng bảng cúp bóng chuyền VTV9 Bình Điền, trong khi Bích Tuyền cũng thể hiện phong độ xuất sắc.
Xem ra các tay vợt hàng đầu đã không còn động lực thi đấu tại Thailand Open 2024, sau khi kết thúc vòng loại cầu lông của Olympic Paris 2024.
Cùng với điền kinh, bơi là một trong hai môn thể thao nữ hoàng. Và để hướng tới Olympic Paris 2024, liệu bơi Việt Nam có được nhận suất đặc cách cho một nữ VĐV?
Bảng xếp hạng MLS mùa giải 2024 mới nhất. Xem BXH giải bóng đá nhà nghề Mỹ được Webthethao.vn cập nhật hôm nay chính xác.
Sự kiện MMA LION Championship 13 sẽ chứng kiến á quân mùa giải 2022 - Kiện tướng Jujitsu Quốc gia Trịnh Xuân Anh.
Quên đi trận đấu bạc nhược cách đây 2 ngày, Luka Doncic mang đến Game 5 bộ mặt của một ứng cử viên danh hiệu MVP, đưa Dallas Mavericks đến chiến thắng thuyết phục.
Chứng kiến Vasiliy Lomachenko và Gervonta Davis nói về việc thượng đài, nhà vô địch hạng nhẹ Shakur Stevenson mới bắt đầu lên tiếng.
Messi đã bỏ lỡ trận đấu với Orlando City do đầu gối bị bầm tím và giờ sẽ còn một số lần ra sân nữa cho Inter Miami trước khi tham dự Copa America 2024.
VĐV trẻ 19 tuổi người Ý Mattia Furlani vừa xác lập kỷ lục thế giới mới nội dung nhảy xa nam nhóm tuổi dưới 20, phá kỷ lục cũ tồn tại đã 12 năm.
Đây là năm thứ ba liên tiếp Boston Celtics đặt chân tới loạt trận chung kết miền Đông, cũng lần thứ 6 trong 8 năm thi đấu NBA Playoffs mà họ đạt được điều này.
HLV Kiatisuk đã âm thầm trở về Thái Lan sau khi chia tay CAHN. Zico Thái được đồn đoán phải thực hiện mục tiêu quan trọng ở SEA Games 33 trên sân nhà.
Vị trí dẫn đầu danh sách ghi bàn của MLS 2024 ở vòng đấu này đã có chút thay đổi khi Christian Benteke vượt lên sánh ngang với Luis Suarez.
Trực tiếp trận đấu giữa Orlando City và Inter Miami thuộc vòng 14 MLS 2024 vào lúc 6h30 ngày 16/5. Cập nhật diễn biến trận Orlando vs Inter Miami.
Vince Carter sẽ là cầu thủ thứ 7 được treo áo bởi Brooklyn Nets (tiền thân là New Jersey Nets). Số áo của anh được đặt bên cạnh người đồng đội thân thiết là Jason Kidd.